Thứ Tư, 21 tháng 8, 2013

Nữ nhà thơ và con mèo liên tục tam thể.

Khát vọng giao cảm  Do đôi tay đã bị co quắp lại, nên muốn cầm cốc nước, bà Thuận phải dùng cả hai tay quặp lại, tạo thành “gọng kìm” để kẹp lấy

Nữ thi sĩ và con mèo tam thể

Đang chuyện trò, hốt nhiên bà Thuận ngồi thừ người ra, chẳng nói gì nữa. Một chiếc nồi cơm điện cũ đã rơi mất cái nắp được tận dụng làm tất tật các món, từ kho, luộc đến xào. Chuyện là, năm 1988, bà đi thăm một nhà văn ở huyện Tiền Hải. Sự sẻ chia, đồng cảm đó khiến bà mạnh mẽ lên rất nhiều, khiến bà càng ham hơn với chữ nghĩa. Bệnh thần kinh teo cơ khiến dây thanh quản bị chèn ép, làm giọng bà bị biến dạng, không tròn vành như người thường nhật.

Gần gũi nhất với bà là cô em gái Nguyễn Thị Thục ở cùng với bà và chú mèo tam thể. Có thời gian tôi chỉ biết khóc”. Chiếc giường cũng là “nhà bếp” của hai chị em. Đoàn Tất Thảo. Ánh mắt bà Thuận vẫn nhìn ra cửa sổ, ngoài đó, bầu trời đã chuyển sang màu tối sẫm; còn cả hai tay thì khẽ khàng gãi nhẹ vào gáy chú mèo. Đến khi bài thơ được đăng, bà mừng phát khóc.

Thơ và. Thế rồi, bà trở nên “cô chủ nhỏ”, mở dịch vụ thuê truyện, bán những đồ vụn vặt cho trẻ mỏ. Đấy là thời khắc năm 1974. Nhưng, “giải thưởng lớn nhất là tình cảm của mọi người đã dành cho tôi. , Để rồi, ở hai câu cuối, “em” như muốn hờn giận: “Chỉ giục em thôi, anh đâu có biết/Quên giục trái tim mình thiết tha với tình em”.

Nhờ thơ mà có lần tôi được các bạn văn, thơ ở Hội Văn nghệ Lạng Sơn “di dời” tôi ra khỏi chiếc giường để được lên xứ Lạng giao lưu với mọi người, cảm nhận tình cảm thực bụng mọi người dành cho mình, được chu du sơn thủy, mở mang tầm mắt.

Thế nhưng, bạn bè của bà thì nghĩ ngược lại. Và cố nhiên, cũng là ở trên giường.

Bà nghe lời khuyên ấy, về loay hoay tìm nơi để mở tiệm. ”. Mong ước một máy tính nối mạng. Tôi trằn trọc sớm hôm với câu nói đó, tự nhìn lại mình với chút sức khỏe còn lại và vốn kiến thức ít oi học được ở nhà trường. Có nhiều bè bạn, khiến thôi thấy mình đáng sống hơn rất nhiều lần. Nỗi buồn có nhẽ đã giết chết bà, nếu bà không có khát vọng sống mãnh liệt, khát vọng được giao cảm với thế cuộc bên ngoài bằng những dòng thơ chắt chiu từ cuộc sống đắng chát của mình.

Hiện giờ, bà vẫn viết thơ, kì tay. Chú đang rướn người, ra chừng sảng khoái sau bữa ăn ngon.

Nhưng càng lớn, các cơ bắp càng teo đi, tứ chi cứ hao dần, khiến đi lại đối với tôi chẳng khác gì cực hình”. Đôi cánh thơ  Bà kể chuyện mình tự đánh tháo khỏi cái vỏ ốc ủ dột: “Một lần đọc báo, có bài chuyện trò của nguyên Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh tại Hội nghị thanh niên toàn quốc, tôi không nhớ năm nào, trong đó có một câu làm tôi thức tỉnh: Mỗi chúng ta hãy tự cứu mình, trước khi trời cứu.

Thế giới của bà - từ đó - chỉ xoay quanh chiếc giường, trong căn phòng gần như lúc nào cũng đóng cửa. Đọc thơ bà, tôi cảm nhận được một tâm hồn đa cảm, tinh tế, khao khát được thương và mở rộng lòng mình để xót thương mọi người. Bà kể: “Việc trước nhất là tôi ghi lại cảm xúc của mình về tự nhiên, gia đình, bè bạn. “Lúc đầu còn động đậy đi lại được, nên dù vất vả, tôi vẫn vắt ngoi ngóp nhờ bạn, nhờ người nhà giúp đỡ đến trường, không vắng buổi học nào.

Những vần thơ lục bát, những mẩu truyện ngắn, những đoạn tản văn cứ thế tuần tự hiện ra. Chính vì tâm cảnh thụ động ấy khiến bà ít vận động hơn, lại làm căn bệnh trầm trọng hơn, để rồi sau đó không lâu, khi mới tuổi 20, bà chẳng thể tự đi, mà phải làm bạn với chiếc giường. Nguồn thu cốt tử của bà là cái quán tạp hóa, và cũng là nơi ở của bà. Những lúc rỗi rãi, bà Thuận thường đọc sách, báo để trau dồi thêm cho ngòi bút của mình.

Bà được bác mẹ đưa đi chữa chạy khắp nơi và chung cuộc hy vọng sụp đổ, khi các thầy thuốc ở Bệnh viện Bạch Mai kết luận đây là một căn bệnh thế giới chưa tìm ra thuốc chữa.

Bà tự viết về “Tôi”: “Tôi sinh ra ở trên đời/Tuổi thơ đã chịu ngậm ngùi đau thương/Bạn bè lặn ngụp gió sương/Còn tôi trong bốn bức tường lặng im/Gia tài chỉ có con tim/Và đôi mắt với cái nhìn khát khao/Mở hồn cho nắng ùa vào/Chim vui đến hát xôn xang thành vườn/Tôi thầm nhận thấy mùi hương/Và tôi cũng thấy đau thương nguôi dần/Tôi đi xa, tôi về gần/Thơ cho tôi - những đôi chân tuyệt vời”

Nữ thi sĩ và con mèo tam thể

Từ đó, thơ, văn đã đưa trí tưởng tượng của bà đi khắp mọi nơi, và nhất là đã mang lại cho bà nhiều bạn bè ở mọi miền giang san. Hệ thống ống nước được thiết kế ngay cạnh giường, nên bà Thục nhặt rau, rồi rửa rau ngay trên giường. Cảm thông với tình cảnh của bà, hợp tác xã đã cho mượn gian nhà đang bỏ trống.

Một người bạn của bà “lén lút” gửi thơ của bà lên Báo Thái Bình. Cửa hàng tạp hóa   Dù thường xuyên gửi thơ, văn tới các báo, nhưng những đồng nhuận bút còm cõi, hẳn nhiên không đủ để trang trải cho cuộc sống.

“Cái mặc cảm “chuông khánh còn chẳng ăn ai”, huống chi là người khuyết tật như mình đã giam tôi trong bốn bức tường. Bà kể, hồi còn bé, bà vốn ác cảm với cái nghề “đo lọ nước mắm, đếm củ dưa hành” này lắm, nhưng tuồng như ông trời đã định sẵn, gắn chặt bà với cái nghề buôn bán.

Bà bảo, mong muốn của mình là có một bộ máy tính nối mạng để vừa lên Internet thu thập thông báo, có vốn sống hơn cho ngòi bút của mình; cũng như tiện lợi hơn thuần khiết tác và gửi bài vở bằng thư điện tử cộng tác cho các báo. Nhà xuất bản Kim Đồng và Hội Nhà văn Việt Nam đã trao tặng giải B cho tập truyện ngắn đầu tay của bà viết cho các em thiếu nhi mang tiêu đề “Làm chị”.

Cứ thế, túc tắc buôn bán đã được hàng chục năm. Đôi chân của bà không đi được xa, giờ bà chỉ mong mình mở rộng tầm mắt, làm giàu thêm vốn sống bằng cách ấy mà thôi. Thực hiện xong “động tác thể dục nhẹ”, chú lẹ làng chui vào lòng bà chủ để nằm.

Thơ đã tạo ra một bầu khí quyển bao bọc quanh bà, để bà được hít thở, được cảm nhận cuộc sống bằng cả thảy cảm quan của mình. Rồi khi chế độ bao cấp không còn, bà mở mang mặt hàng nhiều hơn, gia cố lại căn nhà cho chắc chắn.

Phải cố kỉnh lắm tôi mới nghe trọn được câu chuyện, bởi giọng nói của bà rất khó nghe. Sau đó, gian nhà này đã được hóa giá cho bà. Tôi bất giác nghĩ: có nhẽ "họ" lại sắp bắt đầu lui vào thế giới tây riêng cố hữu. Đến giờ, bà Thuận vẫn không chồng, không con. Thơ làm cho riêng mình, để mình đỡ buồn nản, cùng lắm là đọc để bè bạn nghe cho vui, chứ chẳng nghĩ đến rằng mình sẽ thành nhà thơ”.

Mình sẽ làm gì để tự cứu mình?”. Tuyệt vọng, cô bé Thuận chẳng thiết gì đến học cấp III nữa, sự học bị đứt gánh. Bữa cơm tối chớp nhoáng trôi qua. Bà Thuận và chú mèo tam thể - người bạn luôn gần gũi giúp bà vơi đi nỗi buồn. Bà Thục cũng bị căn bệnh tai quái như chị mình, nhưng vẫn có thể đi lại được, tuy rất khó khăn.

Chiều tối, ngồi ăn cơm với hai bà, tôi đã chẳng thể nén lòng mình khi thấy hai người không thể dùng đũa mà phải dùng thìa xúc, nhiều khi mãi mà không vớt được miếng rau nào vào bát. Bà cũng đã đạt được nhiều giải thưởng về văn thơ khác, được UBND tỉnh tặng bằng khen.

Những câu thơ, câu văn cứ thế nhọc nhằn hiện lên. Nhà văn khuyên bà mở cửa hàng để tự kiếm sống, song song có dịp tiếp xúc với mọi người, có vốn sống để viết. Trong bài “Anh - em và thơ”, bà kể về chuyện một “anh” cứ liên tiếp giục “em” viết thơ, viết về cánh đồng, viết về những dòng sông. Và tôi đứng lên. Căn phòng trở thành im ắng, chỉ còn tiếng loạt soạt của chú mèo tam thể cọ móng vào chiếu.

Năm 1981, sau khi bài ký viết về chính bản thân mình đăng trên báo tiên phong, bà nhận thư sẻ chia đồng cảm của nhiều người.

Đến nay, ngoài tập truyện ngắn trên, bà đã xuất bản được 3 tập thơ, đó là “Sợi nắng mong manh”; “Đi tự tim mình” và “Tình bạn, tình thơ”. Đủ dùng cho cả ngày. Bà phụ trách đun nấu, chăm sóc vệ sinh cá nhân cho chị mình, bởi bà Thuận không thể tự làm những công việc này.

Hằng sáng, hai chị em nhờ bà con chòm xóm mua hộ thịt, rau. Cùng năm đó, bà được vinh diệu tiếp thụ vào Hội Nhà văn thanh bình.

Năm 1984, bà đã đạt được thành công lớn.