Thế nhưng bên cạnh những thành tựu đạt được, các chương trình này chưa có sự xâu chuỗi, gắn kết, căn cơ, chưa tạo được môi trường văn hóa, văn minh thực sự đúng tầm, chưa có sự chuyển biến cơ bản về lối sống thành thị, chưa gắn với chiến lược xây dựng, vận hành CQĐT ngày nay cũng như trong tương lai
Một tỉnh thành quyến rũ có sức sống thì thành phố đó phải gắn bó hữu cơ với thị dân. HCM cần phải xây dựng cơ chế trách nhiệm rõ ràng, tỉ mỉ tránh sự chồng chéo hay “dẫm chân” lên nhau trong trách nhiệm, bổn phận và quyền lợi; xây dựng hệ thống pháp quy đủ mạnh và có cơ chế thẩm tra, giám sát chặt đẹp.
HCM góp ý đề án thử nghiệm mô hình chính quyền thị thành (CQĐT). Trước mắt cần làm sao cho thị dân yêu mến, coi trọng và bảo vệ các giá trị vật chất và ý thức hiện hữu: Các giá trị văn hóa - lịch sử; các phong tục tập quán có giá trị; các nguồn tài nguyên-sinh thái; các công trình kiến trúc-tài sản công và cả những phong thổ - tình người. HCM cần phải tiến hành là tẩm bổ tố chất thị dân.
Chúng ta cần xây dựng và kiện toàn hệ thống chính sách và chế tài. Thứ nhất, tăng cường giáo dục để nâng cao tố chất thị dân.
Thứ ba, cần bổ dưỡng tinh thần, tinh thần thị thành cho thị dân. TP. Hành vi văn minh (hay không) của thị dân quyết định đến sự văn minh (hay không) của đô thị đó. HCM còn khởi động các chương trình khôn cùng có ý nghĩa như chương trình “vì đô thị văn minh”, “văn minh thị thành”. Qua đây, tôi có một đôi đóng góp. Bất luận ở góc độ nào, thị dân luôn là chủ thể của thành phố và tố chất thị dân là vong hồn, là sức sống, là năng lượng, tạo nên “phẩm vị”, “sức quyến rũ” và “cái hồn” cho một thị thành.
Tẩm bổ ý thức thị thành cũng là “nâng cấp” các giá trị, phẩm vị cho chính thị thành đó. Ngoài ra, cần có chế tài đủ mạnh xử lý thích đáng những hành vi thiếu văn minh của thị dân và cả cán bộ.
Vừa qua, có nhiều hội thảo, hội nghị, đặc biệt ngày 17-8, lãnh đạo TP. Cạnh đó, cần phong phú hóa về nội dung tuyên tuyên giáo dục văn minh thành phố: giáo dục đạo đức và cách hành xử trong gia đình, nơi làm việc và ngoài tầng lớp; đạo đức nghề nghiệp, đạo đức xã hội; bắt đầu từ việc nhỏ đến những việc lớn để tạo nên những nếp tốt trong sinh hoạt, trong cách hành xử; cần phát huy nguyên tố dư luận xã hội và phát huy tối đa các phương tiện truyền thông đại chúng trong công tác tuyên truyền.
Ảnh: Hữu Luận Thứ hai, tạo lập môi trường văn hóa lành mạnh, có sức lan tỏa đến toàn thể thị dân và các nhóm xã hội. Chẳng hạn, trong lĩnh vực giáo dục tuyên truyền về văn hóa giao thông, bên cạnh việc phạt tiền theo phương thức “cổ điển” thì cần phải chỉ cho người vi phạm hiểu được tại sao họ sai, sai chỗ nào, cần làm gì khi gặp phải những sai phạm trên, sai phạm của họ có ảnh hưởng gì đối với họ, gia đình, cộng đồng và cả thành thị.
Muốn nâng cao tố chất thị dân trong điều kiện và xu thế mới cần phải không ngừng chọn lựa, sáng tạo, đa dạng hóa phương thức tuyên truyền để bồi bổ tinh thần đô thị cho thị dân. Trước tiên cần phải đa dạng hóa trong phương thức tuyên truyền, giáo dục. Nâng cao tố chất thị dân hệ trọng đến nhiều vấn đề, lĩnh vực và phương diện khác nhau và cần có sự phối phối hợp và kiên tâm của các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị-xã hội, các ban, ngành sở quan và của sự đồng tâm hợp lực của toàn thể thị dân.
Kinh nghiệm cho thấy một thành phố hấp dẫn có nhựa sống thì thành phố đó phải gắn bó hữu cơ với thị dân. Trong những năm trở lại đây, cùng với việc thực hành chủ trương “xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “đô thị xanh”, TP. HCM dành trọn ngày để lắng nghe cán bộ cao cấp nghỉ hưu tại TP. Nhiệm vụ trước mắt và lâu dài mà TP. TS PHẠM ĐI, Học viện Chính trị-Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh.
