Ông là người khá đặc biệt, là một vị chỉ huy quân sự tài hoa, rất kiên quyết song cũng là người đối thoại rất chuyên chú, gần gũi, yêu quý tình cảm
Đề tài các buổi trò chuyện hồi đó rất phong phú, từ y khoa đến quân sự và cuộc sống thường nhật, dù rằng ông là Đại Tướng còn tôi mới chỉ là cậu "lính quèn". Lần thứ ba là khoảng đầu những năm 1980, tôi có chuyến công tác Việt Nam và nhiệm vụ được giao là phải gặp Tướng Giáp.
Tôi rất đau buồn trước việc Tướng Giáp, người bạn thân thiết lâu năm của tôi đã từ biệt trần thế. Không phải tình cờ mặc cả các tướng lĩnh Mỹ và Pháp từng thất trận dưới tay ông cũng phải cúi đầu kính phục. Năm 2005 Tướng Giáp nói chuyện còn rất tỉnh táo, mặc dầu tuổi đã cao.
Tôi cũng rất có cảm tình với gia đình Đại tướng, phu nhân ông và các con gái. Nhưng không ngờ sau đó cuộc gặp giữa chúng tôi có quá nhiều vấn đề thảo luận và kéo dài tận 1 tiếng rưỡi.
Chúng tôi chuyện trò, san sớt cách cầu mong cuộc sống một cách rất thích thú. Rất may năm 2005 tôi có dịp gặp lại ông và gia đình tại tư gia ở Hà Nội trong chuyến đi Việt Nam cùng với các cựu chuyên gia quân sự Liên Xô. Tướng Giáp lúc đó là trưởng phái bộ chính phủ Việt Nam sang tham gia sự kiện. Ông đánh giá thế nào về con người Tướng Giáp? Tôi luôn rất kính trọng con người Tướng Giáp.
Duy Trinh Ngay lúc biết tin, trong tôi chợt hiện về ký ức của những lần tôi và Tướng Giáp gặp nhau khi thì ở Hà Nội, khi thì Moskva. Thưa ông Glazunov, ông biết tin Đại Tướng Võ Nguyên Giáp mất khi nào và xúc cảm của ông lúc đó ra sao? Tối 4/10, tôi vào Internet như không lệ và đọc được thông tin bất thần là Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã khuất.
Vừa nhìn thấy tôi Tướng Giáp đã reo lên "Ôi, ông Việt Nam!" và tặng tôi một cuốn sách về nghệ thuật quân sự. Ông đánh giá thế nào về tài thao lược quân sự của Tướng Giáp? Tôi không có chuyên môn trong lĩnh vực này, song tôi cho rằng Tướng Giáp là nhà chỉ huy quân sự tài hoa. Thời điểm này chúng tôi mới chính thức làm quen cá nhân với nhau.
Nhiều thành viên đoàn chúng tôi phải trầm trồ trước trí nhớ tiệt của ông khi đã ở tuổi 95. Cuộc gặp có sự hiện diện của rất nhiều nguyên soái và tướng lĩnh và tôi làm thông ngôn. Ông là người được chứng kiến chặng đường khá dài của lịch sử Việt Nam nói chung, quân đội Việt Nam nói riêng.
Như ông vừa chia sẻ, ông có thời gian xúc tiếp khá nhiều với Tướng Giáp, vậy ấn tượng nào để lại trong ông sâu sắc nhất? Tôi nhớ không nhầm thì lần trước nhất tôi gặp Tướng Giáp là năm 1963 hay 1964 gì đó, khi tôi sang Hà Nội công tác nhiệm kỳ.
Ông rất ân cần và chu đáo thăm hỏi các sỹ quan của chúng tôi về công tác chuẩn bị cho chuyến bay lịch sử. Sau đó, ông có cuộc gặp với các phi hành gia Liên Xô và làm việc với Bộ trưởng Quốc phòng của chúng tôi. Cuộc chuyện trò giữa nhà báo Cao Cường, phóng viên thường trú TTXVN tại LB Nga và ông E. Dù rằng thông báo đi kèm cho biết ông hưởng thọ 102 tuổi, song tôi vẫn thấy đây là một cú sốc vì tôi đã có thời gian khá dài tiếp xúc và làm việc với Tướng Giáp, giữa chúng tôi có mối quan hệ cá nhân thân mật.
Lần thứ nhất là năm 1970, khi ông cùng vợ sang Moskva công tác kết hợp nghỉ dưỡng. Ở Liên Xô và nước Nga sau này, tôi nhận được rất nhiều cuộc điện thoại từ Viện hàn lâm khoa học quân sự hỏi nơi có thể làm quen với các công trình nghiên cứu quân sự và nghệ thuật chiến tranh du kích của Việt Nam và Tướng Giáp để họ làm luận án tiến sỹ.
Các năm sau đó, tôi và Tướng Giáp gặp nhau khá trực tính, khi thì ông sang Moskva công tác, khi thì tôi đi Hà Nội. Sang đến nơi, tôi gọi đến Bộ Quốc phòng xin được gặp Tướng Giáp khoảng 15-30 phút. Lễ tân đồng ý cho tôi đến gặp với thông tin chỉ được tối đa 30 phút vì Tướng Giáp rất bận. Hẳn nhiên, đây mới chỉ là sự làm quen "từ xa" vì khi đó tôi chỉ là một cán bộ của Đại sứ quán Liên Xô tại Hà Nội, thỉnh thoảng có thấy Tướng Giáp đến Đại sứ quán tham dự một số hoạt động.
Bản thân điều đó đã cho thấy tính phổ biến lớn lao của nghệ thuật quân sự của Tướng Giáp và sự quan hoài của quốc tế đối với chiến lược chiến tranh du kích kỳ diệu của ông.
Chúng tôi gặp nhau khá thẳng tắp ở khu nghỉ dưỡng ở ngoại ô Moskva, nơi ông đang được coi sóc sức khỏe.
Đến năm 1967-1968, khi tôi đã quay về Moskva làm việc ở Trung ương ĐCS Liên Xô thì Tướng Giáp sang chữa bệnh. Đối với tôi, ông là một người trò chuyện thúc, gần gụi. Lần thứ hai là năm 1980 ở phi trường vũ trụ Balkonur, khi chúng tôi chuẩn bị đưa phi hành gia Liên Xô Gorbatko và anh hùng phi công Việt Nam Phạm Tuân bay vào vũ trụ.
Xin cảm ơn ông đã có buổi chuyện trò với TTXVN! Cao Cường (Thực hiện). Tôi xin san sớt ba lần gặp Tướng Giáp làm tôi nhớ nhất. Glazunov.
