Lặng lẽ sống
Vốn là dòng dõi quan quý tộc. Nhưng cũng mừng vì nó vẫn còn. Tiểu thuyết Thúy đã được Nhà xuất bản giải phóng in. Những năm 1964-1965. Thi sĩ nổi tiếng. Tình cảm và những trằn trọc đau đớn khóc cười tuôn chảy từ trái tim ra ngọn bút.
Máu mũi chảy ra. Làm báo từ trong chiến tranh ác liệt. Để nếu bom đạn có đánh chết mình thì vẫn còn một tí gì để lại. Cứ viết tay vậy mà tốc độ sách xuất bản của Hà Khánh Linh thuộc loại nhanh nhất Huế.
Nhưng không phải là bản in của nhà xuất bản mà là bản quay ronéo! Tướng Trần Văn Trân. Năm 1981. Đang học dự bị Đại học Khoa học Sài Gòn. Người ta cứ hỏi thăm em. Khó nhọc lắm. Đời nào cũng có nhiều người làm quan lớn.
Chị đã viết xong tiểu thuyết "Trắng canh" với bút hiệu Linh Lan Khai. 40 năm với 17 tác phẩm tiểu thuyết. Nhờ xin được giấy bút ở các anh lính. Sau lần gặp nhà văn Bùi Minh Quốc. Hiện thực ấy đã biến thành tư tưởng. Xã Phong Hòa phía bắc Huế. Hà Khánh Linh dù nghe nói bản thảo chưa đạt. Năm 1973. Sát biên giới Thái -Miên.
Chị đã đến Nhà xuất bản xin lại bản thảo "Trắng canh". Nói về cuộc chống chọi chống Mỹ của tuổi trẻ tỉnh thành miền Nam. Ngô Minh. Thế là cái tên Hà Khánh Linh ra đời từ đó. Truyện ngắn bút ký. Đơn vị đã về Sài Gòn mua sách Nụ cười Apsara mang sang cho lính đọc.
Chị viết như chạy đua với thời kì. Viết sau trận bom B52. Hà Khánh Linh chẳng thể tiếp kiến viết tiểu thuyết Thúy. Nhiều nhà văn. Năm 1965. Chứng tỏ sức bền của một ngòi bút.
Nhân viên kiệt sức vì thiếu đói và bệnh tật. Làng Uu Điềm. Chuẩn bị Tổng tấn công Mậu Thân 1968. Lại lên rừng chống Mỹ. Dòng họ danh giá ấy sang trọng nhiều đời.
Khát vọng sáng tác thúc giục Hà Khánh Linh viết lại cuốn tiểu thuyết. Lộ thì địch sẽ trút bom xuống. Một lần Bí thư Chi bộ cơ quan gọi Nguyễn Khoa Như Ý đến bảo: "Các anh tính bàn với em là nên đổi tên đi thôi. Nghẹn cổ họng và tức ngực. Trong đó có bản thảo tiểu thuyết Thúy vừa mới viết được mấy chục trang.
Biết cuốn tiểu thuyết đầu tay của mình đã đến Hà Nội. Ký. Thơ và chị đang còn say sưa viết tiếp những cuốn tiểu thuyết mới.
Gây được ấn tượng tốt đẹp với bạn đọc miền Bắc và vùng giải phóng miền Nam về phong trào chống chọi của đồng bào các thành thị miền Nam. Nơi quân nhân Việt Nam đang truy lùng tàn quân Polpot ở tỉnh Xiêm Riệp. Đài không phát thanh được. Mãi đến 10 năm sau. "Cơ quan mình hiện có ba nữ đâu phải một mình em?".
Không vi tính. Làm nhà mới. Mà dời đi chỗ khác thì lại phải đào hầm. Mãi đến năm 1971. Chạy đua với tuổi. Từ đó đến nay chị liên tục cho ra mắt 17 tập tiểu thuyết. Một trận bom B52 địch rải xuống khu rừng nơi cơ quan đóng. Nhiều người tiến thoái thì cơ quan dễ bị lộ. Bom đạn khốc liệt. ". Vậy mà Hà Khánh Linh tâm tư: "Tôi không coi công việc sáng tác văn học là một "nghề". Lặng lẽ yêu.
May vẫn còn sống. Chị tiếp kiến viết. Những ngày về căn cứ A Lưới. "Thôi được. Nhưng không đủ. Bất ngờ thấy các đội viên trẻ đang nằm võng đọc tập truyện Nụ cười Apsara. Một thái độ xử sự. Được đào tạo dưới chế độ cũ. Mặc dầu mấy năm qua chị phải đánh vật trên trang viết trong khi bệnh tim luôn đe dọa. Đất đá vùi toàn thân. Một lần ở Trường Sơn chị gặp nhà thơ Bùi Minh Quốc trên đường vào Nam.
Đang viết dở cuốn sách thì Hà Khánh Linh phải chuyển về Đài Phát thanh Huế giải phóng làm phóng viên. Thơ. Bẵng đi một thời kì dài. Chị trở lại Campuchia. Quà cáp. Còn chị thì cứ âm thầm cùng ngọn đèn và trang giấy. Những ngày ở Trường Sơn. "Biết vậy nhưng em nhìn thấy coi. Sức cảm sức làm việc gớm ghê của trái tim và trí tuệ. Khi được ra miền Bắc chữa bệnh ở Bệnh viện E Hà Nội rồi chuyển về Viện điều dưỡng K55 ở Bắc Ninh.
Rồi đang đêm. Tập bản thảo tiểu thuyết "Trắng canh" đã đến với nhà xuất bản. Nguyễn Khoa là một danh gia vọng tộc ở TT-Huế. Cho đến những năm hòa bình. Đài phát thanh này do nhạc sĩ Trần Hoàn vừa từ Bắc vào làm Giám đốc.
Chính anh đã đọc trước khi đi B. Năm 1983. Chừng được vài chục trang thì hết cả giấy.
Lúc 20 tuổi. Hà Khánh Linh". Truyện. Thơ từ. Một năm sau cô nữ sinh Sài Gòn ấy đã bỏ học nửa chừng để dự quân phóng thích.
Cũng như tôi cũng đã từng nói đấy chỉ là cuộc chơi". Lần này chị kiên tâm viết từng chương thật hoàn chỉnh. Hà Khánh Linh có 40 năm viết văn. Để có được tập truyện ngắn quý giá đó.
Năm 1989. Phải in ronéo thêm. Trận bom ấy ba lô của chị bị vùi lấp ở đâu không biết. Rất nhiều người đã nằm lại mãi mãi ở Trường Sơn. Các anh cứ gọi em là Linh". Lặng lẽ viết.
Viết sau những ngày phát rẫy trỉa lúa để chống đói. Tiểu thuyết được viết trên cuốn vở học trò 100 trang chép tay nắn nót.
Đài không phát sóng được. Đủ điều !. "Dạ". Chị quyết định viết về cuộc chiến đấu nóng bỏng. Sốt rét hành tội. Và chị đã mải mê với cây bút và trang viết với "cuộc chơi văn học" của mình hơn 40 năm nay một cách sung sức và mẫn cảm. "Em nghĩ suy và chọn cho mình một cái tên khác".
Chị lại viết lại từ đầu. Lúc đó. Mà là một cách sống. Bùi Minh Quốc cho biết. Và tác phẩm đầu tay đó đến nay vẫn chưa in. Thăm lại đơn vị lính tự nguyện Việt Nam. Vật lộn với miếng cơm manh áo từng ngày. Hà Khánh Linh hưng phấn muốn bắt tay viết ngay một cái gì đó.
Thế cuộc và văn học Hà Khánh Linh mang đậm dấu ấn lịch sử đất Cố đô Huế. Chị lấy tên nhân vật chính là cô Thúy đặt tựa cho tiểu thuyết.
Đành cuộn tròn bản thảo cất kỹ vào ba lô. Chị được điều về Đài Phát thanh Huế giải phóng; Cuộc di chuyển Đài ra khỏi tầm bom pháo khi hồ hết cán bộ. Như là một kỷ niệm trước tiên trong đời văn của chị.
Chị cùng mọi người lao xuống hầm ẩn nấp. Tư lệnh trưởng lính Việt Nam tại Campuchia lúc ấy cho biết. Hà Khánh Linh mới cho ra tập truyện ký Nụ cười Apsara viết về lính tình nguyện Việt Nam đương đầu giải phóng Campuchia.
"Gì Linh?". Hà Khánh Linh đã đến tận trận mạc. Mang theo cuốn tiểu thuyết lên rừng và gửi theo đường giao liên Trường Sơn ra miền Bắc. Sục sôi của thanh niên thành thị miền Nam. Muốn làm quen với em. Khi ra Bắc chữa bệnh và điều dưỡng. "Khánh Linh. Khi đang ở Sài Gòn. ". Trong lúc chờ trở lại mặt trận. Không máy chữ.
Hiện lên trong hàng chục ngàn trang viết thấm đẫm bồ thế thái. Hà Khánh Linh sinh ra ở quê thôn Niêm. Phi cơ địch bắn phá vô cùng khốc liệt.
