Trong khi đó, một nhóm nghị viên Hàn Quốc có kế hoạch thăm quần đảo Dokdo/Takeshima, nhân chấm dứt 35 năm chiến đóng của quân đội Nhật Bản
Biển. Người phát ngôn Phủ Tổng thống Philippines Edwin Lacierda cho biết, Manila hoan nghênh việc Mỹ và Philippines bắt đầu các cuộc thương thảo và sự tăng cường hiện diện quân sự của Mỹ ở Philippines không những giúp Manila tăng cường khả năng phòng ngự tối thiểu, mà còn giúp họ ứng phó với các thảm họa nhân đạo. Theo ông Lý Quang Diệu, Trung - Mỹ đều không muốn xung đột vũ trang, Trung Quốc cần phát triển quan hệ hữu hảo với Mỹ, để bảo đảm đấu thâm nhập vào thị trường Mỹ, cuộn đầu tư của Mỹ, còn Mỹ cũng không cần thiết coi Trung Quốc là quân thù lâu dài.
Dù rằng Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã quyết định không đến thăm đền Yasukuni trong ngày 15/8, nhưng Hàn Quốc vẫn phản đối việc quan chức chính phủ Nhật Bản dự kiến thăm đền Yasukuni.
Ông Albert del Rosario cũng nhấn mạnh, Manila phải tận dụng mọi nguồn lực, kêu gọi các đồng minh trợ giúp để bảo vệ những gì thuộc về Philippines, đồng thời bảo vệ sơn hà và sự an toàn cho người dân. Điều này đồng nghĩa với việc ông Đinh Bội Hoa và một số học giả Trung Quốc đang lo sợ trước những quan ngại của cộng đồng quốc tế về tham vọng, hoạt động bành trướng cương vực của Bắc Kinh ở Biển Đông nên cố tình lấp liếm bằng cách chụp mũ cho các bên là “gây rối tình hình” hay “kềm chế”, thậm chí là “khiêu khích” Trung Quốc.
Tự do hàng hải ở Biển Đông như Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ sẽ không để cho Bắc Kinh muốn làm gì thì làm như trước, Tân Hoa xã ngụy biện rằng, động thái đơn phương và sự can thiệp từ bên ngoài là phản tác dụng để giải quyết xung đột quốc tế và sẽ không giúp giảm bớt găng tay.
New York Times cảnh báo, bất kỳ tính nết sai lầm nào cũng có thể khai mào một cuộc xung đột đích thực và Biển Đông đang bị phủ một bóng đen bao tay.
Nhưng Ấn Độ không dính tới tranh chấp tại Biển Đông, song song tin rằng, vấn đề này cần được giải quyết một cách hòa bình. Được biết, các bản đồ trong cuộc triễn lãm về cuộc chiến Triều Tiên có ít nhất 10 trường hợp gọi vùng biển nằm giữa Hàn Quốc và Nhật là “Biển Nhật Bản - Sea of Japan” thay vì gọi là “Biển Đông - East Sea”, tên gọi Seoul muốn dùng.
Tờ Want Daily (Đài Loan) đưa tin, đến tháng 9, cựu Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu sẽ tròn 90 tuổi nên trước đó (6/8), Phủ Tổng thống Singapore cho công bố cuốn sách “Lý Quang Diệu nhìn thiên hạ”.
Ngày 7/8, trang mạng The Union of Concerned Scientists (UCS) cho rằng, Mỹ có một bộ phận phân tách đặc biệt quan hoài tới những ảnh hưởng của tư tưởng quân sự cổ đại Trung Quốc đối với chính sách an ninh của Trung Quốc đương đại. Việc Nhật Bản hạ thủy hàng không mẫu hạm Izumo, càng khiến Trung Quốc quyết tâm đóng tàu sân bay quốc nội trước tiên sau khi sở hữu tàu sân bay Liêu Ninh.
Ngày 14/8, Đại sứ Trung Quốc tại Nhật Bản Trình Vĩnh Hoa đã có cuộc hội đàm với Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Akitaka Saiki để thảo luận về các chuyến thăm của nghị sĩ Nhật Bản tới ngôi đền Yasukuni. Nhật Bản kiên tâm đổi thay hiến pháp Ngày 13/8, chủ toạ Ủy ban An ninh của Chính phủ Nhật Bản Shinichi Kitaoka tiết lộ với Hãng Kyodo News, Ủy ban An ninh sẽ đề xuất Tokyo có thể áp dụng quyền phòng ngự tập thể khi “các nhà nước có quan hệ thân cận” bị tấn công và cuộc tấn công được cho là gây hại đến Nhật Bản.
Để ứng phó với sự lấn sân của Trung Quốc trên Ấn Độ Dương, Ấn Độ đã hạ thủy tàu sân bay nội địa đầu tiên mang tên INS Vikrant (12/8) và đang chế tác chiếc thứ 2 mang tên INS Vishal.
Ông Tsai Yi cũng cho rằng, Bắc Kinh có thể tuyên bố hải phận tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư là một bãi tập bắn của quân đội Trung Quốc. Tạp chí Tuần báo Á châu đã trêu ngươi Bắc Kinh khi so sánh 12 chiếc F-35 trên tàu sân bay Izumo của Nhật Bản vừa hạ thủy, có sức mạnh vượt trội so với 48 chiếc J-15 trên hàng không mẫu hạm Liêu Ninh của Trung Quốc.
Philippines muốn liên thủ với Mỹ Ngày 13/8, Tân Hoa xã cho rằng, việc Manila và Washington bàn bạc (14/8) về việc tăng cường sự hiện diện của Mỹ lớn hơn trong khu vực Biển Đông sẽ không giúp giải quyết tranh chấp mà càng làm cho găng leo thang.
Theo đó, việc Nga cung cấp viện trợ quân sự cho đồng minh Đông Nam Á của mình để kiềm chế Trung Quốc đang trỗi dậy. Sau khi nhận thấy điều này, Bắc Kinh đã và đang rót tiền cho hải quân, trong đó tụ tập cho lực lượng hoạt động và kiểm soát trái phép ở Biển Đông. Vụ trưởng Vụ châu Mỹ Bộ Ngoại giao Philippines Carlos Sorreta cho biết, hai bên dự kiến chấm dứt thương thuyết vào cuối năm nay.
Ông Tsai Yi nhận định, Trung Quốc đủ sức ngăn chặn Mỹ can thiệp vào bất cứ cuộc xung đột tiềm năng giữa Bắc Kinh và Tokyo. Bài xã thuyết trên tờ Japan Times ngày 12/8 cho rằng, Thủ tướng Shinzo Abe phải nhận ra rằng, thực hiện quyền tự vệ tập thể có thể đổi thay hoàn toàn bản chất của nhà nước Nhật Bản thời hậu chiến dựa trên nguyên tắc “thuần tự vệ” và đặt an ninh Nhật Bản đứng trước nguy cơ lớn hơn
Hiến pháp hiện thời của Nhật Bản (được gọi là Hiến pháp Hòa bình) tuyên bố từ bỏ quyền khởi động chiến tranh nhằm vào những nước khác.
Theo Tân Hoa xã, Philippines đã đóng vơ các cửa thương thuyết và đang có một loạt hành động đơn phương. Ông Trần Hổ cho rằng, Mỹ luôn coi Nhật Bản là “quân cờ” trong thế trận Châu Á - Thái Bình Dương, nhưng nếu Tokyo thực thụ trở nên đế quốc Nhật như trước đây thì Mỹ là người bị thách thức chính. San sẻ quan điểm này, ông Dmitry Mosyak - người hiện đứng đầu trọng điểm Đông Nam Á của Viện Phương đông thuộc Viện hàn lâm khoa học Nga nhận định: Có rất nhiều dấu hiệu cho thấy, Trung Quốc sẽ làm vô cùng mình để chia rẽ sự hợp nhất của ASEAN trong khi COC được soạn thảo.
Medeiros, chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc cho rằng, Bắc Kinh không hẳn sẽ ưng ý bít tất bộ lệ luật của luật quốc tế, thay vì thực thi, tuồng như Trung Quốc lại đang tìm cách viết lại chúng. Giới chức Hàn Quốc đã yêu cầu Mỹ đổi tên một vùng biển giữa nhà nước này và Nhật Bản trong các văn kiện và biểu đồ về cuộc chiến Triều Tiên.
Ngày 12-8, tờ The Times of India cho rằng, hiện trên thế giới chỉ có Mỹ, Nga, Anh và Pháp đã thiết kế và chế tạo thành công tàu sân bay, và Ấn Độ vừa ghi tên mình vào danh sách này sau khi hạ thủy hàng không mẫu hạm Vikrant. Nếu chiến tranh với Nhật Bản nổ ra, Trung Quốc có thể huy động máy bay đấu tranh, tên lửa, tàu chiến ven biển và tàu lặn nhỏ tiến hành “chiến tranh du kích trên biển” chống lại hạm đội đồ sộ của Nhật Bản.
Ngày 14/8, tại hội nghị hẹp Ngoại trưởng ASEAN ở Hua Hin, Thái Lan, Ngoại trưởng các nước ASEAN đã kêu gọi các cuộc bàn bạc giải quyết tranh chấp bờ cõi và hàng hải trên Biển Đông với Trung Quốc trong các cuộc họp sắp tới.
Theo giáo sư Học viện quốc phòng Trung Quốc Lý Đại Quang, Châu Á - Thái Bình Dương hiện đã bị biến thành “nhà sưu tập” tàu sân bay và đây là cục diện phức tạp mà Trung Quốc không muốn thấy. Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin cho biết, Mỹ và Philippines sẽ bàn bạc về phương thức luân chuyển binh lính, để bảo đảm sự hiện diện túc trực của quân đội Mỹ tại các cứ quân sự của nước này.
Trung Quốc muốn chơi trội Ngày 13/8, tờ Thời báo Hoàn Cầu đăng phân tách của ông Đinh Bội Hoa, học giả thuộc Viện Quan hệ quốc tế, Viện Khoa học xã hội Thượng Hải, chuyên nghiên cứu về Nga.
Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Thái Lan Sihasak Phuangketkaow cho biết, các Ngoại trưởng tán thành tổ chức các cuộc bàn bạc sâu hơn về Bộ luật lệ xử sự của các bên ở Biển Đông (COC) để xúc tiến hòa bình và ổn định trong khu vực và muốn nghe ý kiến của Trung Quốc về vấn đề này.
Ngày 12/8, tờ New York Times cho rằng, hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, Trung Quốc đã khuấy động khu vực Biển Đông bằng chính các tuyên bố chủ quyền cũng như những hành động có tính đối đầu trên các đảo nhỏ, thậm chí là các mỏm đá tại vùng biển này.
Thứ trưởng Quốc phòng Philippines Pio Lorenzo Batino cho biết, cuộc đàm phán mới sẽ hướng tới việc cho phép “tái bố trí” các thiết bị quân sự Mỹ tại những căn cứ của Philippines và Manila muốn dùng các thiết bị này để bảo vệ hải phận.
Hãng PTI đưa tin, trong bài thuyết trình với chủ đề “Sự hội nhập kinh tế của Ấn Độ với châu Á” nhân kỷ niệm 30 năm thành lập Trung tâm quốc tế về thương mại, kinh tế và môi trường (CUTS), Ngoại trưởng Ấn Độ Salman Khurshid cho rằng, Ấn Độ cần có nhận thức và đối thoại hạp với Trung Quốc.
Ngày 12/8, trả lời phỏng vấn báo chí, giáo sư địa-chính trị học Nalapat, Đại học Manipal, Ấn Độ cho rằng, Ấn Độ chế tạo tàu sân bay sẽ không gây ảnh hưởng tới tình hình quân sự của châu Á.
Với khả năng vận tải khoảng 12 tranh đấu cơ tàng hình F-35 Lighting II, Izumo là hàng không mẫu hạm hạng nhẹ. Tính theo tỉ trọng hải quân trong các quân binh chủng chủ lực, Hải quân Mỹ chiếm 40%, Nhật Bản chiếm 17% trong khi Trung Quốc chưa đến 10%.
Ngoại trưởng Thái Lan Surapong Tovijakchaikul nhấn mạnh, COC là dụng cụ ràng buộc hữu hiệu trong khi Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa nhận xét, hội nghị hôm 14/8 mang tính xây dựng và các Ngoại trưởng ASEAN đều có kỳ vọng lớn. Lo ngại sự can thiệp của các nước lớn có lợi.
Theo đó, những yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông rõ ràng không được hỗ trợ bởi UNCLOS và trong thực tại Trung Quốc đang đi ngược lại các từ ngữ, khái niệm, quy định rất rõ ràng của UNCLOS. Trước đó (12/8), Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bày tỏ mong muốn chỉnh sửa hiến pháp và coi đây là “sứ mệnh lịch sử” của ông.
Kể từ khi nhậm chức (tháng 12/2012), đây là lần trước tiên ông Shinzo Abe dùng những từ ngữ mạnh mẽ, như “sứ mệnh lịch sử” để mô tả kiên tâm chỉnh sửa hiến pháp
Mối quan hệ ASEAN - Ấn Độ Ngày 14/8, tờ China Post (Đài Loan) đăng phân tích của học giả, nhà bình luận thời sự Frank Ching về tiến triển của việc đàm phán COC. Hàn Quốc cũng đang lặng lẽ sở hữu hàng không mẫu hạm trực thăng Dokdo. Giới bình luận cho rằng, cùng với sự lớn mạnh về kinh tế và hiện là cường quốc kinh tế thứ 3 thế giới, Nhật Bản muốn có một nền quốc phòng ứng.
Cái tên Biển Nhật Bản từ bấy lâu vẫn làm người dân Hàn Quốc không ưng ý - luôn coi đây là biểu trưng của chế độ quân phiệt Nhật và nhắc nhỏm 45 năm Nhật Bản thống trị Hàn Quốc, chỉ kết thúc vào năm 1945. Ngày 10/8, tờ nhật trình Vienna đăng bài “Châu Á - yên bình Dương chạy đua quân bị cực lớn” đề cập đến việc các nước trong khu vực này túi bụi mua sắm hoặc tự phát triển lực lượng hải quân, đặc biệt là ồ ạt sắm hàng không mẫu hạm.
Chuyên gia quân sự Trung Quốc Doãn Trác không cho rằng, hàng không mẫu hạm Ấn Độ sẽ phá vỡ thăng bằng chiến lược khu vực. Cuối năm nay, Ấn Độ sẽ tiếp thụ hàng không mẫu hạm INS Vikramadityatừ Nga. Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Thái Lan Sihasak Phuangketkaow Giám đốc Viện Chính sách Trung Quốc tại Đại học Nottingham ở Anh, ông Steve Tsang cho rằng, Bắc Kinh đang chuyển sang chiêu dụ toàn khối ASEAN, cùng lúc đính mác “kẻ gây rối” cho Philippines.
Khoảng 1 tháng nữa, các thành viên ASEAN và Trung Quốc sẽ có buổi làm việc để đàm luận về các vấn đề can dự tới COC. Trong số các phương thức được đề xuất, 2 nước coi trọng các cuộc diễn tập quân sự liên hiệp với trình độ cao và phạm vi ảnh hưởng lớn trên Biển Đông. Với lối quy kết, chụp mũ, Tân Hoa xã cho rằng, Philippines “đang xúc tiến một cuộc đối đầu quân sự bằng cách nâng cấp lực lượng hải quân của mình và vậy dạo các nguồn lực nước ngoài cho quân đội để chống lại Trung Quốc?!”.
Manila cũng cho rằng, đề nghị gia tăng sự hiện diện luân phiên của quân đội Mỹ tại Philippines có thể “kích động” Trung Quốc trong bối cảnh tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông đang leo thang.
Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho biết, các nhà thương thảo Philippines đã được đề nghị bảo đảm rằng hiến pháp và luật pháp Philippines phải được trọng đầy đủ trong các thỏa thuận với Mỹ.
Một khi loại trừ được sự can thiệp của Mỹ, Trung Quốc có nhiều khả năng giành phần thắng trước Nhật Bản và kìm giữ các tranh chấp trong khu vực trước khi chúng leo thang thành một cuộc chiến toàn cầu. Hồng Thất Công - Tuấn Quỳnh. Theo chuyên gia phân tách tình hình quốc tế Khâu Chấn Hải, Trung Quốc đang thực hiện chính sách tách bó đũa, từng bước cô lập những nước đối đầu trực tiếp như Philippines.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh (trái) và đồng nhiệm Philippines Raul Hernandez Phát biểu trên tập san Tuần báo Á châu, nhà phân tách quân sự Đài Loan Tsai Yi cho rằng, Hải quân Trung Quốc sẽ triển khai các tàu ngầm mini tàng hình trong cuộc chiến phi đối xứng với hàng không mẫu hạm Izumo của Nhật Bản.
Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario Ngày 14/8, Philippines và Mỹ bắt đầu đàm phán nhằm tăng cường sự hiện diện của quân đội Mỹ trên đất Philippines, trong đó có sự hiện diện của máy bay, tàu chiến, binh sĩ cho hoạt động cứu trợ và an ninh biển.
Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Antony cho biết, Ấn Độ cần có hải quân mạnh để bảo vệ lục địa và bảo vệ lợi. Trước đó (13/8), đã diễn ra cuộc gặp kín giữa các trưởng đoàn quan chức cấp cao (SOM) các nước ASEAN và cuộc họp SOM các nước ASEAN nhằm chuẩn bị cho cuộc họp Ngoại trưởng ASEAN. Trong khi đó, Tân Hoa xã đăng bài viết của tướng học giả Trung Quốc Trần Hổ đề cập tới việc Nhật Bản hạ thủy tàu Izumo.
Tiến sĩ Evan S. Học giả Đinh Bội Hoa còn quy chụp rằng, Nga đang “giả mạo quan hệ hữu nghị và cung cấp các hỗ trợ cần thiết cho các thành viên ASEAN” để củng cố vị thế và vai trò của Moskva trong khu vực.
