Hồ hết các nền kinh tế châu Á đều có một đặc điểm chung là rất thận trọng. Trong khi các hộ gia đình Mỹ và châu Âu ra sức vay thì tại châu Á, người dân có xu hướng tùng tiệm. Trong khi các nhà băng tại các quốc gia phong túc “ôm” nhiều tài sản có tính rủi ro cao, các nhà băng châu Á lại có thiên hướng giữ một tỉ lệ rất thấp đối với loại tài sản này. Và trong khi Mỹ và Anh ra sức “hút” tiền của thế giới, các chính phủ châu Á lại dự trữ một nguồn ngoại tệ đồ sộ. Khó càng thêm khó Thận trọng đến thế, thế mà nhiều nền kinh tế lớn của châu Á lại bị ảnh hưởng mạnh bởi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hơn là các nhà nước phương Tây “tiêu tiền như nước”. Trong quý IV/2008, tổng sản phẩm nội địa (GDP) tại Hồng Kông, Singapore, Hàn Quốc và Đài Loan đã giảm khoảng 15% . Xuất khẩu của các nhà nước và vùng cương vực này cũng giảm mạnh hơn 50%. Giá cổ phiếu tại các thị trường châu Á mới nổi bị sụt giảm thê thảm, ngang ngửa thời kỳ khủng hoảng tài chính châu Á cách đây 1 thập kỷ. Căn nguyên là châu Á phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu. (Nhàng nhàng, xuất khẩu chiếm tới 47% GDP của châu Á, so với mức 37% cách đây 10 năm). Khi Mỹ, thị trường xuất khẩu chính của châu Á, rơi vào suy thoái, sức cầu giảm mạnh, các nhà sinh sản trong khu vực cũng chóng vánh bị tác động. Trứ tác động của cuộc khủng hoảng tín dụng, vốn gây khó khăn cho hoạt động tài trợ thương mại, hoạt động xuất khẩu càng lao dốc. Việc giảm lượng hàng dự trữ trên quy mô lớn càng làm sản lượng và hoạt động giao thương trong khu vực châu Á giảm mạnh. Một tác nhân khác cũng cần được coi xét là sự giảm mạnh của nhập cảng tại hầu hết các nước và nhu cầu trong nước yếu đã phần nào lý giải cho sự suy yếu hiện giờ của các nền kinh tế châu Á. Chả hạn, tại Trung Quốc, tiêu dùng trong nước giảm (đẵn do hoạt động xây dựng nhà ở đóng băng) “đóng góp” hơn 50% sự suy giảm của kinh tế Trung Quốc trong năm 2008. Tại Hàn Quốc, sản lượng xuất khẩu ròng đóng góp hăng hái cho sự tăng trưởng GDP trong quý IV/2008, nhưng tiêu dùng và đầu tư nhất mực trong nước lại giảm tuần tự 18% và 31%. Tiêu dùng tại châu Á đang yếu đi. Năm 2008, doanh số bán sỉ đã giảm 11% tại Đài Loan, 6% tại Singapore và 3% tại Hồng Kông. Sự sụp đổ của thị trường chứng khoán và giá nhà đất càng khiến cho hoạt động tiêu dùng giảm mạnh. Bẩm mới đây của 2 chuyên gia kinh tế tại nhà băng Hồng Kông Thượng Hải (HSBC) Frederic Neumann và Robert Prior-Wandesforde cho rằng, châu Á đang gánh chịu tới 2 “tầng” suy thoái: trong nước lẫn nước ngoài. Sức mua trong nước bị tác động bởi hai thần thế: thứ nhất là giá lương thực và năng lượng leo thang trong nửa đầu năm 2008 đã siết chặt lợi nhuận doanh nghiệp và sức mua của người tiêu dùng. Thứ hai, tại nhiều nước, trong đó có Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan, chính sách siết chặt tiền tệ nhằm kềm chế lạm phát đã hạn chế sức mua. Một vấn đề nữa cần xem xét là sự phục hồi của châu Á từ các cuộc suy thoái trước đây là nhờ vào sự khởi sắc trong hoạt động xuất khẩu sang các nước giàu, nhưng điều này sẽ không xảy ra trong ngày mai gần. Câu hỏi đặt ra là liệu sức cầu trong nước có phần nào giúp vực dậy nền kinh tế? Có nhiều lý do để nghĩ như vậy. Giá cả hàng hóa giảm đang kích thích sức mua và điều quan yếu hơn là tác động của chính sách nới lỏng tiền tệ và tài chính của chính phủ các nước. Ngoại trừ Hàn Quốc và Ấn Độ, các nước châu Á khác cho đến hiện nay đã tránh được cuộc tháo chạy của dòng tiền, vốn đang gây khốn đốn cho các nền kinh tế phương Tây. Hai chuyên gia kinh tế tại HSBC cũng cho rằng, châu Á có khả năng sẽ bị khủng hoảng tín dụng một phần hơn là trên diện rộng. Ngược với Mỹ và châu Âu, nơi các món nợ khổng lồ có thể sẽ khiến sức mua suy yếu trong nhiều năm, hồ hết các hộ gia đình và doanh nghiệp tại châu Á (trừ Hàn Quốc) không bị nợ nhiều. Và nhờ có hệ thống nhà băng khỏe mạnh hơn, các nhà băng châu Á sẽ ít có thiên hướng chối từ cho vay như các nhà băng phương Tây. Như vậy, các biện pháp cắt giảm lãi suất và nới lỏng tín dụng của Chính phủ châu Á sẽ có tác dụng nhiều hơn so với các nước phương Tây. Một yếu tố quan trọng không kém là các doanh nghiệp châu Á luôn được khuyến khích phát triển bằng hành động rót vốn đầu tư của chính phủ. Một điều thấy rõ là châu Á chưa từng dùng các công cụ tài chính và tiền tệ với cường độ mạnh như bây chừ. Các nước và vùng cương vực như Trung Quốc, Singapore, Hàn Quốc và Đài Loan đều tung ra gói hỗ trợ tài chính chiếm ít nhất 3% GDP trong năm 2009. Trung Quốc còn tuyên bố sẽ tiến hành nhiều biện pháp khác trong những tháng tới. Đặc biệt, mới đây, Singapore đã tuyên bố các biện pháp kích thích chiếm tới 8% GDP. Động cơ tăng trưởng mới Châu Á đang cần một động cơ tăng trưởng mới. Trong ngày mai, châu Á phải dựa nhiều hơn vào sức cầu trong nước, đặc biệt là tiêu dùng. Trong những năm gần đây, châu Á đang làm điều ngược lại: tỉ lệ sức mua/GDP giảm trong khi xuất khẩu và đầu tư tăng (Các thành phần cấu thành nên GDP gồm tiêu dùng, đầu tư, ăn xài chính phủ và xuất khẩu ròng). Cách đây 20 năm, tiêu dùng chiếm tới 58% GDP của châu Á, nhưng đến năm 2007 đã giảm xuống còn 47%. Vậy làm thế nào châu Á có thể cải thiện tiêu dùng? Điều này phụ thuộc vào việc lý giải được tại sao sức mua lại giảm xuống trong những năm qua. Lý giải được nhiều người ưng nhất là vì các hộ gia đình đang để dành một đa số hơn từ thu nhập của mình để phòng rủi ro về lương hưu và phúc lợi tầng lớp và sự rủi ro này vững chắc sẽ còn tăng lên trong bối cảnh kinh tế suy thoái. Nhưng thực tế lại không hoàn toàn như vậy. Tại nhiều nước và vùng cương vực, đặc biệt là Hàn Quốc và Đài Loan, kiệm ước hộ gia đình đã giảm xuống cùng với mức thu nhập trong thập kỷ qua. Tại Trung Quốc, mức tăng lên trong hà tằn hà tiện là đến từ các doanh nghiệp và Chính phủ, không phải hộ gia đình. Nếu các hộ gia đình không kiệm ước hơn, vì sao tỉ lệ tiêu dùng/GDP lại giảm? Câu trả lời là thu nhập của người dân đã giảm xuống so với GDP. Căn nguyên là tốc độ tạo việc làm đã chậm lại khi các chính phủ châu Á khuyến khích phát triển các ngành công nghiệp cần nhiều vốn. Tại châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, lãi suất thấp đã khuyến khích đầu tư và các chính sách như tỉ giá hối đoái thấp và trợ cấp đã khuyến khích các ngành sản xuất hơn là các dịch vụ cần nhiều cần lao. Như vậy, nếu châu Á chuyển động cơ tăng trưởng GDP sang cho tiêu dùng thì chỉ việc thúc giục người dân chi tiêu hơn sẽ không đủ. Chính phủ sẽ phải đổi thay một loạt biện pháp để nâng cao thu nhập của các hộ gia đình, gồm: thu hẹp khoảng cách đối với các ngành sinh sản cần nhiều vốn, đẩy mạnh tự do hóa tài chính, tự các hình thức trợ cấp hoặc miễn giảm thuế vốn khuyến khích phát triển sinh sản hơn là phát triển các dịch vụ, chấm dứt tình trạng độc quyền và các rào cản khác đối với dịch vụ. Tỉ giá hối đoái mạnh hơn cũng sẽ giúp chuyển động cơ tăng trưởng GDP từ xuất khẩu sang tiêu dùng và đẩy mạnh sức mua thực tiễn của người dân bằng cách giảm hoài nhập cảng. Tỉ lệ tiết kiệm cao của các hộ gia đình châu Á (khoảng 20% tại Trung Quốc và Đài Loan) cũng sẽ khó nâng được tỉ lệ tiêu dùng/GDP. Tại các nước có hệ thống tài chính kém phát triển, các hộ gia đình sẽ khó tiếp cận vốn vay và cho nên nhu cầu tần tiện để phòng rủi ro là cấp thiết. Điều này có nghĩa là tiếp cận tín dụng dễ hơn sẽ giúp giảm tỉ lệ kiệm ước tại các hộ gia đình. (Theo Economist) THẾ GIỚI TUẦN QUA Giá gas ở Anh tăng nhanh Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (OECD) gồm 30 nhà nước giàu nhất thế giới, cho biết, giá gas và điện ở Anh tăng 12,1% so với cách đây 1 năm, trong khi tại các nước khác giá gas và điện lại giảm đáng kể. Chẳng hạn, Ireland giảm 3,3 %; Pháp giảm 6,5%; Đức 0,8%, Mỹ 21,3%. Các chuyên gia năng lượng cho biết, người Anh phải chịu như vậy bởi nước này phụ thuộc nhiều vào giá gas thị trường và có hệ thống dự trữ kém. (Theo Telegraph) Trung Quốc tiến hành đào tạo nghề để chống khủng hoảng Bốn triệu người thất nghiệp ở Trung Quốc đã tham gia lớp huấn luyện để tìm công việc mới. 400.000 người khác cũng được đào tạo để tự khởi nghiệp, họ được khuyến khích ra kinh doanh riêng. Chính phủ đã thiết lập một quỹ đặc biệt để đào tạo nghề cho công nhân. Bộ Tài chính Trung Quốc cũng cho biết, vào giữa tháng Giêng sẽ thúc đẩy các chương trình tạo việc làm cho công nhân. (Theo Xinhua) IBM tung ra máy tính mạnh nhất thế giới Loại máy tính này sẽ bằng năng lực của hơn 2 triệu máy tính xách tay cộng lại. Máy tính mới tên là Sequoia có bộ xử lý có tốc độ lên tới 20 ngàn triệu triệu phép tính một giây. Máy này và máy tính nhỏ hơn gọi là Dawn được chế tạo tại Rochester, Minnesota (Mỹ), thường dùng để thí nghiệm mô phỏng các phản ứng hạt nhân và có thể dùng cho các bài toán phức tạp như dự báo thời tiết. (Theo Telegraph) 1.000 người xếp hàng 3 đêm để xin việc Cả 1.000 người cắm trại 3 đêm ngày trước hội sở cứu hỏa của tỉnh thành Miami thuộc bang Florida, Mỹ để chờ nộp đơn xin làm nhân viên cứu hỏa vào ngày 2.2.2009. Thông tin chỉ tuyển 35 người, nhưng trước tình cảnh đó công ty này đã nói là sẽ bằng lòng 750 đơn trước tiên. (Theo China Daily) DIỆP THỦY |
|
