000 trang điện tử tổng hợp được cấp phép và gần 400 mạng từng lớp được đăng ký hoạt động
Việc các trang mạng tầng lớp, blog cá nhân chủ nghĩa có thông tin sớm, phải chăng cũng do các cơ quan Nhà nước chưa chủ động trong việc cung cấp thông tin cho báo chí? Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 77 ban hành quy chế phát ngôn và cung cấp thông báo cho báo chí. Bộ cũng chủ động xây dựng một số thông tư, nhằm hạn chế thấp nhất các kẽ hở trong dùng, khai thác thông báo.
Phải chăng có sự buông lỏng hay pháp luật còn có những kẽ hở nào để các trang thông báo điện tử vi phạm? Vi phạm phổ thông là trích dẫn nguồn tin chưa được sự đồng ý của cơ quan sản xuất thông tin. Bên cạnh đó, còn rất nhiều các trang thông tin điện tử cá nhân.
Thường ngày một tờ báo chỉ có một đôi tin, bài “hot”, nhưng các trang thông báo tổng hợp này lấy thông tin “hot” từ 5-10 báo nên kiên cố thông tin của họ sẽ được nhiều người đọc hơn bởi sự phong phú, hấp dẫn, diện phủ sóng rộng.
Bởi lẽ các trang này có thể thoải mái khai hoang thông báo từ các báo, những tin nào “hot” nhất của các báo, họ trích dẫn, họ tải về. Trong “cuộc chiến” tranh giành bạn đọc, theo ông các cơ quan báo chí chính thống phải làm gì? trước nhất các báo phải tự bảo vệ chính mình. Thực ra, trong xu thế truyền thông hội tụ hiện nay, mạng tầng lớp và báo chính thống hoàn toàn có thể tương trợ lẫn nhau.
Khi phát hiện sai phạm của các trang thông báo điện tử, phải ít ngay với các cơ quan chức năng quản lý quốc gia, hoặc bản thân báo chí phải sử dụng dụng cụ sẵn có tạo ra dư luận lên án các hành vi vi phạm của các trang thông báo điện tử tổng hợp. Thông tư 14 của Bộ thông báo và Truyền thông và Nghị định 97 của Chính phủ đã quy định rất rõ, khi các trang thông tin điện tử muốn lấy lại thông báo từ các báo thì phải được sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan báo chí đó.
"Các cơ quan báo chí, các trang thông tin điện tử và mạng từng lớp nên có sự hợp tác với nhau theo hướng hăng hái vì mỗi bên đều có thế mạnh riêng”. Chẳng hạn quy định khi xảy ra vấn đề đột xuất của bộ, ngành nào thì chậm nhất là 2 ngày sau phải cung cấp thông báo cho báo chí.
Đó chính là những thông tin chính thống. Các thông báo trên mạng xã hội có tính phát hiện, nhanh nhạy và kịp thời, song do chưa được kiểm chứng nên có nhiều thông tin không xác thực. Thành thử, nếu ai đó có mục đích xấu thì mạng từng lớp rất dễ bị lợi dụng, kích động, tuyên truyền và cái xấu lan tỏa rất nhanh. Gần đây một số cơ quan kêu ca việc người của các trang thông báo điện tử tự tiện tham gia các sự kiện mà họ tổ chức tác nghiệp như các nhà báo.
Trong nhiều sự kiện, phóng viên phải rất khó nhọc để có được thông báo và hình ảnh nhưng vừa đăng đã bị các trang tin “xào” lại Quy định đã có nhưng những vi phạm vẫn xảy ra.
Về việc này, Bộ TT&TT đã có công văn gửi các cơ quan quốc gia khẳng định các trang thông báo điện tử không phải là cơ quan báo chí, không được cử phóng viên tham gia tác nghiệp.
Tại sao lại có hiện tượng đó, thưa ông? Phải khẳng định rằng, thông tin của các trang thông tin điện tử tổng hợp cũng là chính thống. Việc khó khăn trong tiếp cận nguồn tin là một trong những lý do khiến trong nhiều trường hợp báo chí chính thống đi sau những trang tin, mạng tầng lớp trong việc chuyển tải thông báo tới độc giả. Hiện dư luận và một số cơ quan báo chí đang bức xúc vì bị vi phạm bản quyền
Không ai cấm khẩn hoang, nhưng trên cơ sở có sự thỏa thuận của cơ quan cung cấp nguồn tin: thông tin từ đâu, tác giả là ai và phải trung thực. Đôi khi chính báo chí lại dựa vào mạng xã hội để phát hiện vấn đề.
Ông Hoàng Vĩnh Bảo - Cục trưởng Cục Quản lý phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (Bộ thông tin và Truyền thông) cho biết như trên, khi luận bàn với Báo Giao thông xung quanh vấn đề tiếp cận nguồn tin của báo chí. Tính đến cuối tháng 4/2013, Bộ thông tin và Truyền thông đã cấp phép cho 75 cơ quan báo, tạp chí điện tử; gần 300 trang thông báo điện tử của các báo, tùng san; Hơn 1.
Nhưng dù sao đi nữa, đã là quy định thì phải làm theo. Nhưng qua hoạt động thực tế thấy rằng, nếu theo quy định này thì cũng chưa đáp ứng được yêu cầu kịp thời của thông tin. Bởi vậy, các báo phải yêu cầu họ thực hành đúng các thỏa thuận giữa hai bên. Có một thực tế, hiện những trang thông báo điện tử tổng hợp và mạng tầng lớp có lượng người truy cập rất lớn, gấp nhiều lần độc giả của các tờ báo chính thống.
Thứ ba, trích dẫn nhưng không đúng nguyên văn. Nhưng lại có những trang tin lấy lại tin bài, sau đó giật cái tít khác đi, theo ý đồ, làm nóng vấn đề. Theo liên lạc vận chuyển. Đây cũng là cách hạn chế việc người dân tìm đến những nguồn thông tin không chính thống và quy định rõ ràng hơn bổn phận của các cơ quan Nhà nước trong việc cung cấp thông báo nhanh và xác thực cho báo chí.
Thông tin báo chí bao giờ cũng chậm hơn mạng từng lớp, bởi vì đã là cơ quan báo chí thì phải xác thực, phải thẩm định. Tuy nhiên, độc giả ngày càng quan hoài đến các trang thông báo điện tử tổng hợp nhiều hơn. Phổ biến nhất là vi phạm về bản quyền thông báo. Bộ đang trình dự thảo Nghị định mới sửa đổi Nghị định 97, theo hướng rõ hơn, tháo gỡ những vướng mắc, bất cập.
Theo thống kê của Bộ thông báo và Truyền thông, đến tháng 1/2013 ở Việt Nam có 31,3 triệu người sử dụng internet, tương đương với 35,58% dân số.
Vấn đề ở chỗ, việc trích dẫn nguồn tin về mặt pháp lý thì Nhà nước đã cho phép, nhưng trích dẫn phải dựa trên cơ sở thỏa thuận về bản quyền với các bên cơ quan sinh sản ra những thông báo đó.
Thông tin của mạng xã hội thì không phải trích dẫn từ các báo chính thống mà tự phá hoang và chịu nghĩa vụ trước luật pháp. Các trang thông báo điện tử chỉ được trích dẫn và khi trích dẫn phải có sự thỏa thuận và phải trích nguyên văn không được cắt bớt, biên tập lại.
Điều này đã dẫn tới việc nhiều độc giả bỏ báo chính thống đọc những trang thông tin điện tử, trang mạng từng lớp. Bởi theo quy định, họ được trích dẫn lại các thông tin của các cơ quan báo chí, và của các trang thông tin điện tử của các cơ quan quốc gia, cơ quan Đảng. Thậm chí lúc đầu, một số cơ quan báo chí còn dựa vào các trang thông báo tổng hợp để mình được công chúng biết đến nhiều hơn, có sức hút hơn.
