Thực tại cho thấy, nhiều DN, nơi mà các cổ đông hoặc nhóm cổ đông nắm giữ từ trên 35% tỷ lệ cổ phần có quyền biểu quyết trở lên thì tranh chấp liền tù tù diễn ra giữa các nhóm ích lợi, gây kém, thậm chí bế tắc hoạt động sản xuất - kinh dinh và quản trị DN
Ông Jung Woo Lee yêu cầu việc chia cổ tức năm 2012 phải do ĐHCĐ thường niên 2013 quyết định. HCM đều tuyên hủy Nghị quyết 01 của BICICO với lý do, quyết nghị ĐHCĐ phải được duyệt với tỷ lệ 65% cổ phần có quyền biểu quyết trở lên mới hợp lệ. Do đó, vì chỉ đạt 62,83%, nên quyết nghị 01 của BICICO đã không thông qua việc chọn lựa công ty kiểm toán.
Để làm rõ hơn vấn đề này, bảng so sánh (bảng 1) cho thấy những điểm khác biệt giữa các quy định của pháp luật về tỷ lệ biểu quyết ưng chuẩn quyết nghị ĐHCĐ theo LDN 2005 với LDN 1999.
Do có khởi kiện của nhóm cổ đông thiểu số đại diện cho 17,9% tỷ lệ cổ phần có quyền biểu quyết, nên cả Tòa án cấp sơ thẩm và phúc án tại TP. DN nên hạn chế mức sở hữu cổ phần trên 34% cho một đối tác, để ngăn ngừa mức độ phủ quyết của các quan điểm khác nhau, thậm chí trái chiều, gây ảnh hưởng đến sự phát triển hợp nhất của DN.
Đại hội đã ưng chuẩn việc bầu bổ sung 1 thành viên HĐQT và 1 thành viên Ban kiểm soát với tỷ lệ là 62,83% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết. Nghị quyết 01/ĐHĐCĐ-NQ đã duyệt việc bầu bổ sung thành viên HĐQT và Ban kiểm soát, không ưng chuẩn việc chọn lọc công ty kiểm toán.
Đó là, khi bán cổ phần cho đối tác, DN cần có quy định cổ phần tối thiểu và tối đa để hạn chế khả năng thao túng DN. Ngày đăng ký chung cục là ngày 9/8/2013.
Không có một bảo đảm nào cho cổ đông của BIBICA là tại ĐHCĐ tới đây là cổ đông lớn Lotte với 38,6% sẽ bỏ phiếu phê chuẩn quyết nghị có liên hệ đến chia cổ tức bằng tiền mặt khi mà “tầm nhìn” và “mục tiêu” của cổ đông này đang khác với các cổ đông còn lại trong chiến lược mở rộng kinh doanh và thâu tóm DN tại Việt Nam. Bài xích 1: Cổ đông thiểu số và cơ chế bảo vệ bài bác 2: Điều lệ công ty: quan yếu đến đâu? bài bác 3: Hiểu đúng về các loại cổ phiếu Bầu dồn phiếu: Đã có án lệ tốt Ngày 16/5/2013, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao đã đưa vụ án về đề nghị hủy bỏ Nghị quyết tại ĐHCĐ bất thường trong việc bầu bổ sung thành viên HĐQT và Ban kiểm soát tại CTCP Công nghiệp hoá chất và vi sinh (BICICO) ra xét xử theo trình tự Giám đốc thẩm do có đơn yêu cầu của BICICO yêu cầu xem xét lại quyết định giải quyết kháng cáo số 152/2012/QĐ-QĐPT ngày 7/5/2012 của Tòa phúc án TAND vô thượng tại TP.
690 cổ phần tham gia. Chính thành ra, các thành viên HĐQT và Ban kiểm soát được bầu với tỷ lệ 62,83% theo quy định “bầu dồn phiếu” là hoàn toàn hợp lệ.
Tỷ lệ 65%/75% hay 51% để ưng chuẩn Nghị quyết ĐHCĐ? Một trong những chủ đề gây tranh biện thời gian vừa qua phát xuất từ thực tiễn tranh chấp tại các DN là việc nên tiếp kiến vận dụng tỷ lệ 65%/75% để phê duyệt các Nghị quyết ĐHCĐ như quy định tại điểm a, b khoản 3 Điều 104 LDN 2005, hay là quay lại ứng dụng quy định chỉ cần 51% để chuẩn y quyết nghị ĐHCĐ như đã từng ứng dụng tại LDN 1999.
Trong một diễn biến mới nhất, quyết nghị HĐQT ngày 24/7/2013 của BIBICA phê duyệt việc chốt danh sách cổ đông tạm ứng cổ tức năm 2012 bằng tiền với tỷ lệ 12%. Có thể thấy, việc ấn định tỷ lệ biểu quyết ít ra 65% và 75% như LDN 2005 là không hợp lý, hạn chế quyền thoả thuận của các chủ sở hữu. Quy định này cũng ăn nhập với cam kết WTO của Việt Nam và không có sự phân biệt DN có vốn đầu tư trong hay ngoài nước.
Riêng việc tuyển lựa công ty kiểm toán ít tài chính năm 2010 đạt tỷ lệ 62,83%. Diễn biến mới này cho thấy vai trò chi phối quá lớn của cổ đông lớn Lotte tại BIBICA trong các quyết nghị của HĐQT và không phải lúc nào cũng tuân theo những quy định của LDN về thẩm quyền của HĐQT hệ trọng đến việc “Kiến nghị mức cổ tức được trả; quyết định thời hạn và thủ tục trả cổ tức…” (điểm n, khoản 2 Điều 108 LDN 2005) hay “Quyết định của HĐQT được duyệt nếu được phần đông thành viên dự họp chấp nhận; trường hợp số phiếu ngang nhau thì quyết định rút cuộc thuộc về phía có quan điểm của Chủ tịch HĐQT” (khoản 8, Điều 112 LDN 2005)
Nhưng nhiều trường hợp, phía Lotte không đồng ý nên Chủ tịch HĐQT BIBICA không ký ban hành Nghị quyết HĐQT. Thành viên HĐQT, Ban kiểm soát có thể trúng cử theo số phiếu bầu tính từ cao xuống thấp, bắt đầu từ ứng cử viên có số phiếu bầu cao nhất đến khi đủ số thành viên quy định tại Điều lệ công ty. Theo đó, do HĐQT và Ban kiểm soát không triệu tập ĐHCĐ theo yêu cầu của cổ đông lớn (Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, chiếm 51% vốn điều lệ), nên cổ đông lớn đã tiến hành triệu tập ĐHCĐ bất thường theo quy định tại khoản 6, Điều 97 Luật Doanh nghiệp (LDN) 2005 và khoản 2 Điều 12 Điều lệ BICICO.
Với những quy định hiện hành, tỷ lệ cổ phần dưới 25% là tỷ lệ an toàn.
HCM. Tuy nhiên, việc lựa chọn công ty kiểm toán thì lại chịu sự điều chỉnh của tỷ lệ 65% trở lên theo Điều 104 LDN 2005.
Bởi lẽ, điểm c, khoản 3 Điều 104 LDN 2005 quy định: “c) Việc biểu quyết bầu thành viên Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát phải thực hành theo phương thức bầu dồn phiếu, theo đó mỗi cổ đông có tổng số phiếu biểu quyết tương ứng với tổng số cổ phần sở hữu nhân với số thành viên được bầu của Hội đồng quản trị hoặc Ban kiểm soát và cổ đông có quyền dồn hết tổng số phiếu bầu của mình cho một hoặc một số ứng cử viên”.
Lấy lý do bảo vệ cổ đông thiểu số để nâng tỷ lệ biểu quyết lên quá cao như LDN 2005 là không hợp lý. Tuy nhiên, cứ thư của ông Jung Woo Lee, chủ toạ HĐQT (đại diện cổ đông Lotte Confectionery) ngày 25/7/2013 (1 ngày sau quyết định tạm ứng cổ tức), HĐQT Công ty lại ra quyết nghị hủy việc chốt danh sách cổ đông hưởng quyền nhận cổ tức tạm ứng năm 2012 bằng tiền mặt 12%.
(Bài xích 5: Hội đồng quản trị giới hạn trách nhiệm đến đâu?). Đơn cử như tại CTCP BIBICA, HĐQT gồm 5 thành viên (3 thành viên trong nước, 2 thành viên là nước ngoài đại diện cho Lotte nắm giữ 38,6% vốn điều lệ có quyền biểu quyết, trong đó thành viên đại diện cho Lotte làm Chủ tịch HĐQT). Nhận định của Hội đồng xét xử Giám đốc thẩm cho thấy, cả hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm đã hiểu không đúng pháp luật khi áp dụng “kép” quy định về “bầu dồn phiếu” và “tỷ lệ 65% trở lên” với việc phê duyệt một Nghị quyết ĐHCĐ bầu bổ sung thành viên HĐQT và Ban kiểm soát của BICICO.
Việc áp dụng quy định “bầu dồn phiếu” với việc bầu bổ sung thành viên HĐQT, Ban kiểm soát không can hệ đến việc phải nép phải đạt tỷ lệ 65% cổ phần có quyền biểu quyết như cách hiểu của hai cấp xét xử sơ thẩm, phúc thẩm. Theo ông Trương Phú Chiến, thành viên HĐQT kiêm giám đốc điều hành BIBICA, về nguyên tắc, HĐQT gồm 5 thành viên thì chỉ cần 3 thành viên phê chuẩn chủ trương là một vấn đề được phê duyệt.
Bên cạnh đó, theo quy định tại khoản 4, Điều 29 Nghị định 102/2010/NĐ-CP chỉ dẫn thi hành LDN 2005 thì: “Người trúng cử TV HĐQT hoặc TV BKS được xác định theo số phiếu bầu tính từ cao xuống thấp, bắt đầu từ ứng cử viên có số phiếu bầu cao nhất đến khi đủ số thành viên quy định tại Điều lệ công ty”.
621. Trong khi chờ một sự sửa đổi tổng thể LDN 2005, nhất là về tỷ lệ biểu quyết phê duyệt các quyết nghị tại ĐHCĐ, thì bản thân BIBICA và các DN Việt Nam cũng cần rút ra Bài học cho mình.
Do ĐHCĐ lần 1 không đủ tỷ lệ theo quy định, nên ngày 24/5/2011, cổ đông lớn đã triệu tập ĐHCĐ thất thường lần 2 với 38 cổ đông sở hữu và đại diện sở hữu 1. Hay nói khác đi, các quy định tại điểm c, khoản 3 Điều 104 LDN 2005 về “bầu dồn phiếu” với thành viên HĐQT, Ban kiểm soát không chịu sự điều chỉnh bởi tỷ lệ 65% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.
Thông lệ quốc tế và LDN 1999 đều áp dụng tỷ lệ đa số tối thiểu 51% trong quản trị công ty.
